Συχνοί τραυματισμοί ισχίων στους χορευτές

Στο παρόν άρθρο αναλύονται οι πιο συνηθισμένοι τραυματισμοί ισχίων στους χορευτές και βασικοί τρόποι για την αποκατάσταση τους.

Η τέχνη του χορού είναι ιδιαίτερα απαιτητική και επίπονη για το ανθρώπινο σώμα. Η άρθρωση του ισχίου στο χορό εκτελεί υπέρμετρες τροχιές καθώς οι χορευτές χρησιμοποιούν τα ισχία τους με ένα μηχανικά πολύπλοκο και απαιτητικό τρόπο. Η άρθρωση λαμβάνει ακραίες θέσεις και δέχεται μεγάλα φορτία και για το λόγο αυτό είναι επιρρεπής σε διάφορους τραυματισμούς.

Συχνοί τραυματισμοί στα ισχία των χορευτών

Τενοντίτιδα λαγονοψοΐτη

Πολλές κινήσεις στο χορό είναι επαναλαμβανόμενες ή/και υψηλής ταχύτητας με το ισχίο σε μέγιστη έξω στροφή και κάμψη (π.χ. develope, grand battement). Aυτό προκαλεί αυξημένη τάση στον λαγονοψοΐτη με πιθανό τραυματισμό στον τένοντα του. Όταν έχουμε τραυματισμό δημιουργείται προστατευτικός μυϊκός σπασμός, μειώνεται η ελαστικότητα του μυός και η κινητικότητα του ισχίου και ο χορευτής νιώθει πόνο κατά την ψηλάφηση του τένοντα. 

Πρόσκρουση

Οι χορευτές επιτρέπουν στα ισχία τους να κινούνται σε ακραίες και ασταθείς θέσεις. Αυτό μπορεί να έχει ώς αποτέλεσμα την ενδοαρθρική πρόσκρουση, κυρίως σε χορευτές με υπερκινητικά ισχία. Στην περίπτωση αυτή η κεφαλή του μηριαίου προσκρούει στο χείλος της κοτύλης (μηροκοτυλιαία πρόσκρουση). Εμφανίζεται πόνος μπροστά στην άρθρωση, που αναπαράγεται με κινήσεις κάμψης και προσαγωγής, σε πρόσθια πρόσκρουση. Σε οπίσθια πρόσκρουση ο πόνος αναφέρεται στην οπίσθια πλευρά και προκαλείται με κινήσεις κάμψης και απαγωγής ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται περιορισμός στις τροχιές της άρθρωσης. Τα τεστ πρόκλησης σε κάμψη, προσαγωγή και έσω στροφή (FADDIR test) ή σε κάμψη απαγωγή και έξω στροφή (FABER test) είναι υψηλά αξιόπιστα για τη διάγνωση συνδρόμου πρόσκρουσης.

Σύνδρομο απιοειδούς

Είναι ένα αρκετά συχνό πρόβλημα στους χορευτές, αφού ο απιοειδής μυς είναι στροφέας του ισχίου, (έξω στροφέας στις πρώτες 60 μοίρες και έσω στροφέας στη συνέχεια) μια κίνηση απολύτως βασική στο χορό. Ανατομικά βρίσκεται πολύ κοντά στο ισχιακό νεύρο και συχνά του προκαλεί παγίδευση, προκαλώντας πόνο στο γλουτό και αναφερόμενο πόνο στο πόδι. Ο πόνος μπορεί να οφείλεται και στη δημιουργία σημείου πυροδότησης (trigger point) του μυός με διαφορετικό, σ αυτήν την περίπτωση, αναφερόμενο πόνο.  Τέλος κάποιος τραυματισμός στη μέση μπορεί να προκαλεί ίδια συμπτώματα με αναφερόμενο πόνο στο πόδι.

Tραυματισμοί ισχίων στους χορευτές –  Απιοειδής μυς & αναφερόμενος πόνος

Αναφερόμενος πόνος

Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν αναφερόμενο πόνο στο ισχίο, δηλαδή πόνο που η αιτία του βρίσκεται σε άλλο σημείο του σώματος και αντανακλά στο ισχίο. Τέτοια μπορεί να είναι προβλήματα στους κατώτερους κοιλιακούς, την οσφυική μοίρα, την ιερολαγόνιο άρθρωση, το μηρό, το γόνατο κ.α.

Θυλακίτιδα

Ο αρθρικός θύλακας είναι ένας ινώδης σάκος που περικλείει τις αρθρικές επιφάνειες. Αποτελείται από τον ινώδη θύλακα εξωτερικά και τον αρθρικό υμένα εσωτερικά. Ο τελευταίος εκκρίνει το αρθρικό υγρό, το οποίο μειώνει τις τριβές και προστατεύει τις αρθρικές επιφάνειες.

Η επίμονη προσπάθεια μιας “τέλειας” έξω στροφής (en dehors), κίνηση απαιτούμενη στο χορό, ιδιαίτερα στο κλασικό μπαλέτο και οι υπερβολικές διατάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε καταπόνηση της άρθρωσης, ειδικά σε ορισμένους χορευτές που ανατομικά έχουν περιορισμένο εύρος στην έξω στροφή του ισχίου και τελικά να δημιουργηθεί φλεγμονή του θύλακα της άρθρωσης. Τα συμπτώματα τότε είναι πόνος στην πρόσθια και εξωτερική επιφάνεια του ισχίου.

Θλάση μυών του ισχίου

 Ο τραυματισμός κάποιου μυ μπορεί να συμβεί λόγω υπερδιάτασης (πχ grand battement, grand jete, split), ελλιπούς προθέρμανσης ή εξαιτίας κόπωσης του μυός. Ειδικά οι πλειομετρικές συσπάσεις με υψηλή ταχύτητα ασκούν μεγαλύτερη επιβάρυνση και είναι πιο επικίνδυνες για πρόκληση θλάσης (High and Fast Load). Επειδή αυτόματα προκαλείται σπασμός και βράχυνση στον μύ, πολλοί χορευτές κάνουν επιθετικά διατάσεις για να ανακτήσουν γρήγορα την ελαστικότητα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει επανατραυματισμό, γι’ αυτό οι διατάσεις πρέπει να γίνονται με προσοχή και προοδευτικότητα και με την καθοδήγηση από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή ή γυμναστή.

Κροτούν ισχίο (Snapping hip)

Είναι η εμφάνιση κρηγμού με ή χωρίς πόνο. Παρουσιάζεται πρόσθια όταν ο λαγονομηρικός σύνδεσμος περνάει πάνω από την κεφαλή του μηριαίου ή ο τένοντας του λαγονοψοΐτη πάνω από πρόσθια κάτω λαγόνια άκανθα ή τον ελάσσονα τροχαντήρα. Δεν είναι κλινικά σημαντικό, αφού τις περισσότερες φορές δεν προκαλεί τραυματισμό. Βέβαια επειδή οι χορευτές έχουν την τάση να προκαλούν από μόνοι τους τον κρηγμό επίτηδες και κατ’ επαναληψη, υπάρχει περίπτωση να εμφανιστεί τοπικό οίδημα μαλακών ιστών γύρω από το σύνδεσμο και πόνος στην περιοχή. Με την αποφυγή όσο γίνεται της παραγωγής του κρηγμού, το οίδημα θα εξαφανιστεί. Επίσης ο κρηγμός μπορεί να παρουσιαστεί και πλάγια όταν ο τένοντας του τείνων τη πλατεία περιτονία περνάει πάνω από τον μείζονα τροχαντήρα. Η εκτίμηση γίνεται με τη ψηλάφηση του τένοντα κατά τη κίνηση που προκαλεί τον κρηγμό. Πρόκειται στις περισσότερες περιπτώσεις και πάλι για μια όχι ανησυχητική οντότητα. 

Κάταγμα κοπώσεως

Αφορά συνήθως κάταγμα λόγω υπέρχρησης και υπερκόπωσης της άρθρωσης. Είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο σε χορευτές και συναντάται πιο συχνά από ένα οξύ κάταγμα. Συμβαίνει σταδιακά σαν αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενης ή/και υπερβολικής δύναμης που ασκείται σε μια περιοχή του οστού.

Πως μπορεί να βοηθήσει η φυσικοθεραπεία στην αποκατάσταση των τραυματισμών στα ισχία των χορευτών

Οι περισσότεροι τραυματισμοί στα ισχία των χορευτών συμβαίνουν λόγω υπέρχρησης. Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη και εξειδικευμένη φυσικοθεραπεία έχουν τις περισσότερες φορές καλά αποτελέσματα και οδηγούν στην πλήρη αποκατάσταση.

Manual therapy

Γίνεται από εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές και μπορεί να περιλαμβάνει κινητοποίηση της άρθρωσης και χειρισμούς, κινητοποίηση του νευρικού ιστού και των μαλακών μορίων. Αποσκοπεί στην αποκατάσταση πλήρους εύρους τροχιάς της άρθρωσης και τη μείωση του πόνου και του μυϊκού σπασμού. 

Διατάσεις (stretching)

Οι διατάσεις που όλοι οι χορευτές αγαπούν και ποτέ δεν πρέπει να παραμελούν, πρέπει να γίνονται με προσοχή και συγκεκριμένη στρατηγική ώστε να αποφευχθεί κάποιος επανατραυματισμός. Οι προοδευτικές διατάσεις, χωρίς πόνο, με ορισμένη χρονική διάρκεια, στην κατεύθυνση των μυικών ινών του μύ που θέλουμε να διατείνουμε, είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος για αποκατάσταση και αύξησης της ελαστικότητας. 

Ασκήσεις ενδυνάμωσης

 Η ενδυνάμωση των σταθεροποιών μυών του ισχίου και της οσφυικής μοίρας είναι το κλειδί όχι μόνο της αποκατάστασης αλλά και της πρόληψης σχεδόν όλων των τραυματισμών. Η μέθοδος Pilates είναι ένας πολύ καλός τρόπος, αφού προσομοιάζει πολύ στην τεχνική του χορού στοχεύοντας και ενδυναμώνοντας τους εν τω βάθει μύες. Είναι σημαντικό οι χορευτές να ακολουθούν τη μέθοδο Pilates όχι μόνο για αποκατάσταση αλλα και για συντήρηση αφού βοηθά πολύ στην βελτίωση της τεχνικής τους.

Βελονισμός – Μέθοδος ξηράς βελόνας

Μπορεί να προσφέρει πολύ καλά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των trigger points και των μυικών σπασμών. Βοηθά επίσης σημαντικά στη μείωση του πόνου, τοπικού και αναφερόμενου και κατ’ επέκταση στην αποκατάσταση της κινητικότητας της άρθρωσης.

P.R.I.C.E.(protection, rest, ice, compression, elevation)

Αφορά οξύ τραυματισμό, όπως την περίπτωση της θλάσης. Τις πρώτες ώρες μετά το τραυματισμό, η παγοθεραπεία, η συμπιεστική περίδεση, η ανύψωση και η ανάπαυση είναι απαραίτητα.

Στόχοι φυσικοθεραπείας σε τραυματισμούς ισχίων σε χορευτές

Στόχοι τόσο του φυσικοθεραπευτή όσο και του χορευτή, είναι η όσο πιο γρήγορη επαναφορά της πλήρους δραστηριότητας χωρίς πόνο, η αύξηση ταυτόχρονα της δύναμης και της ελαστικότητας των μυών, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, η πρόληψη για αποφυγή επανατραυματισμού και η ενημέρωση των επιβαρυντικών παραγόντων για την πρόληψη μελλοντικών τραυματισμών.

Σύνταξη άρθρου: Κωνσταντίνα Βασιλάκη – Φυσικοθεραπεύτρια

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Παπαδημητρόπουλος Φυσικοθεραπευτής – Επιστημονικός υπεύθυνος Your-Physio

Έχεις ενδείξεις για τραυματισμό ισχίων από το χορό;

Επικοινώνησε με την ομάδα του Your-Physio για να οργανώσουμε ένα εξατομικευμένο πλάνο αποκατάστασης και φυσικοθεραπείας

Πηγές πληροφοριών για το άρθρο “Συχνοί τραυματισμοί ισχίων στους χορευτές “:

1. DeMann Jr., Lawrence E. ‘Piriformis Involvement in Dancers with Low Back Pain — a Conservative Approach’. 1 Jan. 1995 : 247 – 257 https://content.iospress.com/articles/journal-of-back-and-musculoskeletal-rehabilitation/bmr5-3-09
2. Khan, K., Brown, J., Way, S. et al. Overuse Injuries in Classical Ballet. Sports Med 19, 341–357 (1995) https://doi.org/10.2165/00007256-199519050-00004
3. Kirschner J.S., Foye P. et al. Piriformis syndrome, diagnosis and treatment. WOL15 Jun. 2009;40(1):10-18 https://doi.org/10.1002/mus.21318
4. Weber, A. E., Bedi, A., Tibor, L. M., Zaltz, I., & Larson, C. M. (2015). The Hyperflexible Hip: Managing Hip Pain in the Dancer and Gymnast. Sports Health, 7(4), 346–358. https://doi.org/10.1177%2F1941738114532431
5. Howse Justin. Dance technique and Injury Prevention. Third Edition.

Πηγές φωτογραφιών: [1], [2], [3]